Kafein çoğunlukla çay, kahve, kola, çikolata, enerji içeceği ve soğuk çay şeklinde tüketilmektedir. Kafein içeren ürünler bulunabilirlikleri, popülerlikleri ve uyarıcı etkileri nedeniyle her yaşta tüketilmekte ve genç nüfus grupları tarafından yaygın olarak tercih edilmektedir.
Kafein doğru miktarda tüketildiğinde yorgunluğu azalttığı, uyanıklık süresini uzattığı, odaklanmayı arttırdığı, belleği kuvvetlendirdiği, bedensel çalışmaları güçlendirdiği yönünde çalışmalar mevcuttur.
Güvenli alım düzeyi 200 mg olan kafeinin günlük tolere etme düzeyi ise 400 mg olduğu bilimsel kuruluşlar tarafından açıklanmıştır.
İçeceklerin kafein içerikleri:
- Kafeinsiz kahve: 3 mg
- Türk kahvesi (1 Türk kahvesi fincanı): 65 mg
- Filtre kahve (200 ml): 170 mg
- Suda çözünebilir granül kahve (200 ml): 65 mg
- Espresso kahve (60ml): 200 mg
- Siyah çay (1 çay bardağı): 40 mg
- Yeşilçay (250 ml): 40 mg
- Enerji içeceği: 80 mg
- Kutu kola: 40 mg kafein içerir.
Gebelik dönemin kafein vücutta daha uzun kalır ve plasentadan bebeğe geçer. Aynı zamanda emziren annelerde ise alınan kafein süte karışır. Bu yüzden gebelikte ve emzirme döneminde kafein almak risk oluşturabilmektedir.
Peki kafein üst sınır aşıldığında ne gibi etkileri olur sorusuna gelicek olursak:
Kafeinin fazla alımı ellerde titreme, çarpıntı, kalpte ritim bozukluğu, göğüs ağrısı, solunum sıkıntısı, vücutta karıncalanma veya iğnelenme hissinin yanında ruhsal olarak sinirlilik ve huzursuzluk belirtilerine neden olabilmektedir. Ayrıca uzun dönem fazla kafein alımı depresyon, anksiyete, yüksek tansiyon, ülser, kemiklerde kalsiyum azalması ile beraber kemik erimesine de neden olabilmektedir.
Diyet sürecinde olan bireylerin ise başta kısıtlı alınan vitamin mineral emilimlerini azaltır. Bunların yanında fazla dozda alınan kafein vücutta ödem gelişimine neden olarak yağ yakım mekanizmasının verimli çalışmasının önüne geçer.
6-14 gün boyunca günlük kafein miktarının (400 mg) aşılması ile vücutta kafein bağımlılığı oluşması muhtemel sonuçlardan biridir. Kafein bağımlılığı ile beraber yoksunluk belirtileri nelerdir?
- Baş ağrısı
- Halsizlik
- Odaklanma güçlüğü
- Uykusuzluk
- Huzursuzluk
- Ruhsal çöküntü
- Sinirlilik
Kafeinli bir yiyecek veya içecek tüketildikten sonra 500 ml su içilmesine dikkat edilmelidir. Bu sayede vücudun, kafeinin diüretik etkisinden etkilenmesinin önüne geçilir.
Kafeinli bir yiyecek veya içecek, yenilen ana öğünden en az 1 saat önce veya 1 saat sonra tüketilmesine dikkat edilmelidir. Böylelikle vücut, besinlerin başta demir ve kalsiyum olmak üzere gerekli olan faydalarını sindirebilecektir.